Enarkîzm, Pertûkxaney Kurdî û Serçawey Rexnegranî (4)
hejên
beşî çwarem:
“anarkîstekan be raşkawî raydegeyenin ke amancyan : ne têkişkandnî berhemhênanî sermayedarî , ne binyatnanî dewlletî hizb , ne hkumetî krêkarî , ne hkumetî şûrayî û ne pyadekirdnî desellatî syasî prrolîtaryaye . ewan le yek qseda ewe derdexen ke amancyan : ne gorrînî dewlletî dîktatorîye be dewlletî dîmukrasî û ne gorrînî dewlletî borijwazîye be dewlletî prrolîtarî , bellku amancyan lenawbirdnî dewllete be hemû çeşnekanîyewe , be dewlletî prrolîtaryaşewe , çunke prrolîtarya pêwîstî be serwerêtî le komellda nîye .“
lêreda nûser bêwîjdanîyekî gewre beramber enarkîyekan dekat û carêkî tir têkistekanî rêkixrawêkî daxrawî marksîstî hawsengerî xoy dekate hî enarkîyekan! beşbehallî xom eger nek hemû enarkîyekan, tenanet yek enarkî le serapay mêjûy hizrîy enarkîda hebû ke be raşkawî û narraşkawî witbêtî, nûsîbêtî, bîrîşî lêkirdbêtewe û nyazîşî hebûbêt ke amancî têkneşkandnî berhemhênanî sermayedarî bêt, ewa lem satewe min nefret le enarkîzm dekem, hewek çon le bolşevîzmî dekem, ke serwerî çînayetîyan parast! dîsanewe dawa le nûser dekem, le kwêda detwanêt taqe yek riste le serapay edebyatî enarkîda peyda bkat, ke pallpiştî ew boçûney bkat?
bellam be raşkawî delêyn, dewllet deskelay her çîn û partêk bêt, watay bûnî pêdawîstî serkut û ragirtnî serwerî degeyênêt. lay enarkîyekan serkutger, serkutgere çi krêkar bêt ya borijwa! çi nasîwnalîst bêt ya komunîst! eger kotayî ew şorrşey ke marksîstekan pagendey bo deken, be soşyalîzm dêt, îtir deyanewêt dewllet beser kêda bken û kê lejêr serenêzey dîktatorîyekeyanda ragrin; krêkaran ya borcwakan? [8] eger bo jêrdesteragirtnî borcwakane, ewa xoyan bedro dexenewe û le soşyalîzimda borcwa wek kesêkî mşexor û daray xawendarêtî kêllge û kargekan ya sîstemêk debêt le arada nemabêt. eger dellên demênêt, ewa qsekirdin le soşyalîzm le weha komellgeyekda, deçête xaney efsanebafîyewe. eger em dû egerş nebin, ewa egerî sêyem qutdebêtewe, ewîş serwerî û dîktatorî komunîstekane beser komellge begiştî û çîne berhemhênerekan (krêkaran û cutyaran) betaybetî, ke jyan û berdewamî leser şanyan dewestêt, ewey ke bekirdewe le mawey 70 sallî deselatî takpartî û dîktatorîyaney bolşevîkekanda, leser mjînî şîley jyan û wirduxaşkirdnî êskepeykerî krêkaran û cutyaran, qelay abûrîy nasîwnalîstîy û telarî xewne nezoke wirdeborcwazîyekanyan hellçnî. xo eger emeşyan nebêt, ewa dwa eger têkellkirdnî abûrî bernamerrîjî nawendîy letek be fredengî ramyarîy (pluralîzmî ramyarîy) û sîstemî parlemanî demênêtewe.
min le derkî wa le soşyalîzm tûşî şok nabim, çunke zorêk le çepekanî kurdistan ke degeyiştne wllatî suyd, palyan lêdedayewe û deyanut xo eme lew soşyalîzme zyatir û baştre, ke ême deyixwazîn!
“anarkîstekan be raşkawî raydegeyenin ke amancyan : ne têkişkandnî berhemhênanî sermayedarî , ne binyatnanî dewlletî hizb , ne hkumetî krêkarî , ne hkumetî şûrayî û ne pyadekirdnî desellatî syasî prrolîtaryaye . ewan le yek qseda ewe derdexen ke amancyan : ne gorrînî dewlletî dîktatorîye be dewlletî dîmukrasî û ne gorrînî dewlletî borijwazîye be dewlletî prrolîtarî , bellku amancyan lenawbirdnî dewllete be hemû çeşnekanîyewe , be dewlletî prrolîtaryaşewe , çunke prrolîtarya pêwîstî be serwerêtî le komellda nîye .“
lêreda nûser bêwîjdanîyekî gewre beramber enarkîyekan dekat û carêkî tir têkistekanî rêkixrawêkî daxrawî marksîstî hawsengerî xoy dekate hî enarkîyekan! beşbehallî xom eger nek hemû enarkîyekan, tenanet yek enarkî le serapay mêjûy hizrîy enarkîda hebû ke be raşkawî û narraşkawî witbêtî, nûsîbêtî, bîrîşî lêkirdbêtewe û nyazîşî hebûbêt ke amancî têkneşkandnî berhemhênanî sermayedarî bêt, ewa lem satewe min nefret le enarkîzm dekem, hewek çon le bolşevîzmî dekem, ke serwerî çînayetîyan parast! dîsanewe dawa le nûser dekem, le kwêda detwanêt taqe yek riste le serapay edebyatî enarkîda peyda bkat, ke pallpiştî ew boçûney bkat?
bellam be raşkawî delêyn, dewllet deskelay her çîn û partêk bêt, watay bûnî pêdawîstî serkut û ragirtnî serwerî degeyênêt. lay enarkîyekan serkutger, serkutgere çi krêkar bêt ya borijwa! çi nasîwnalîst bêt ya komunîst! eger kotayî ew şorrşey ke marksîstekan pagendey bo deken, be soşyalîzm dêt, îtir deyanewêt dewllet beser kêda bken û kê lejêr serenêzey dîktatorîyekeyanda ragrin; krêkaran ya borcwakan? [8] eger bo jêrdesteragirtnî borcwakane, ewa xoyan bedro dexenewe û le soşyalîzimda borcwa wek kesêkî mşexor û daray xawendarêtî kêllge û kargekan ya sîstemêk debêt le arada nemabêt. eger dellên demênêt, ewa qsekirdin le soşyalîzm le weha komellgeyekda, deçête xaney efsanebafîyewe. eger em dû egerş nebin, ewa egerî sêyem qutdebêtewe, ewîş serwerî û dîktatorî komunîstekane beser komellge begiştî û çîne berhemhênerekan (krêkaran û cutyaran) betaybetî, ke jyan û berdewamî leser şanyan dewestêt, ewey ke bekirdewe le mawey 70 sallî deselatî takpartî û dîktatorîyaney bolşevîkekanda, leser mjînî şîley jyan û wirduxaşkirdnî êskepeykerî krêkaran û cutyaran, qelay abûrîy nasîwnalîstîy û telarî xewne nezoke wirdeborcwazîyekanyan hellçnî. xo eger emeşyan nebêt, ewa dwa eger têkellkirdnî abûrî bernamerrîjî nawendîy letek be fredengî ramyarîy (pluralîzmî ramyarîy) û sîstemî parlemanî demênêtewe.
min le derkî wa le soşyalîzm tûşî şok nabim, çunke zorêk le çepekanî kurdistan ke degeyiştne wllatî suyd, palyan lêdedayewe û deyanut xo eme lew soşyalîzme zyatir û baştre, ke ême deyixwazîn!
“ anarkîstekan lem barî serincewe hellwêstyan le şorrşî oktoberu desellatî sovyetî û dîktatorî prrolîtaryaw belşefîzm wergirt . ewan wek lênîn dellêt : le encamî rqî meşrû’ û kardaneweyan beramber rîformîzm û oportonîzmî înternasyonallî duwem berew hellwêstî anarkîstî le dewllet çûn û neyantwanî zerûretî dîktatorîyet bo gwastnewe le qonaxî sermayedarîyewe bo komonîzm qbûll bken . „
eger lênîn bo prrupagendey korre partîyekanî naçar bû, şêwandin le mêjûda bkat, ewa debû nûser ke rojgarî paş têkişkanî btekanî lênîn û stalîn lelayen xelkî hejar û rojgarî bêsnûrî dunyay înternêt û zanyarîyekan, ew derfeteyan bo rexsanduwe, be dway serçaweda bgerêt, peley nekirdaye û xoy mandû bkirdaye û serincî deqî miştumrrî enarkîyekan û marksîstekanî naw înternasîwnalî yekem û bellgenamekanî yekemîn înternasîwnalî enarkî bdaye, ke beramber be karl markis û paşrewanî delên, bedillnayyewe dewlletî sûrî êwe, serkutgerî degeyênête ew şwêney ke borcwakan neyantwanîwe û neyanwêrawe destî bo bern! katêk ewan ew boçunaneyan derbrî ne parte soşyal- dêmokratekan hebûn û ne înternasîwnallî soşyal-dêmokratekan (duwem) serî heldabû û ne parte soşyal-dêmokratekan behoy cengî cîhanî yekemewe bangewazî piştgîrî şerr û parîzgarî nîştmanî û beşdarî dewlletyan dabû!
“bekurtî djayetîkirdnî dewllet û tewawî damezrawe medenî û serbazîyekanî dewlletî borijwazî , dyare bebê amadekirdnî amrazekanî û bebê xebatî syasîy şorrişgêrraney piştbestû be helumercekanî , gişt anarkîste kon û nwêyekan le yek xallda yekangîr dekat .„ ….. “anarkîstekan byanûy refzî serwerêtî prrolîtarya le komellda dekene bnemay çonayetî têrrwanînyan bo şorrşî em çîne , beqse daway şorrşêkî cîhanî deken û be kirdewe tewawî barudoxî şorrişgêrraney babetî û xoyî bo berpakirdnî em şorrşew hellgêrranewey cîhanî sermayedarî feramoş deken .“
dîsanewe nûser le kunukeleberî têkistekanî grupî komunîstî înternasîwnalîstda bo bîr û boçûnî enarkî degerrêt. eme le rawemasî naw byaban deçêt!
bellê enarkîyekan le têrrwanînyanewe bo şorş, wek serencamêkî locîkî be weha wênakirdnêk bo bnemakanî komellgey dahatû degen, helbete emeş tewaw bepêçewaney têgeyiştnî nûserewe. herwaş marksîstekan le têrrwanînî wirdeborcwazîyanewe bo xebat û şorrş û soşyalîzm, bew serencame degen, ke le brî dîktatorî parte borcwazîyekan, dîktatorî parte komunîstekan (marksîstekan), le brî dewlletî borcwazî, dewlletî soşyalîstî, krêkarî, sovyetî (marksîstî) û le brî zîndan û polîs û leşkir û sîxurî û serok û xanzadekanî borcwazî, zîndan û polîs û leşkir û sîxurî û serok û xanzadekanî soşyalîstî, krêkarî, sovyetî (marksîstî) damezrênnewe, çunke ewan wek wirdebocwazîyekî xo be fêrkar û firyadrreszanî çewsawan, dexwazn le serewera dunya bgorrn û natwanin le derewey dunyay çînayetî wênayekî tir bo komellgey dahatû bken, herwek çon ayînekan natwanin wênayekî cyawaz le wêney ew cêyaney tyayanda seryaheldawe, wênayek bo beheştî asmanekan bken, awaş marksîst lênînîstekan natwanin le derewey dunyay serwerî wênay komellgeyekî bêserwer bken! henûke dekrêt bzanîn kê aydyalîst û kê wirdebocwaye?
“sitratîjî bzûtnewey komonîstî lelay anarkîstekanî emrro brîtî nîye le rizgarkirdnî çînî krêkar bew manayey ke xawenî desellatî çînayetî xoy bêt , bellku rizgarî êcgarekî weha dexenerrû ke bnemay çînayetî çînî krêkar têkbişkênrêt û le mahîyetî çînayetî rizgarî bêt ta mahîyetî mrovaney bo bgerrêtewe . bellam aya çon em prroseye lecîhanî emrroda rû dedat û mercekanî dabîndekrêt ? ewa hîç wellamdaneweyekî lojîkîyan le beramberîda nîye”
dîsanewe naçarm blêm, tenya leber ewey ke nûser aydyakanî grupî komunîstî înternasîwnalîst beser enarkîyekanewe kirduwe be mall, naçarm wellamî hendêk riste bdemewe, ke le rastîda be drustî nazanim, katî xom be xwêndneweyanewe be fêro bdem (mebest lew ristaneye ke nûser, be boçûnî enarkîstyan denasênêt). enarkîyekan takî naw komelln û bewpêyeş xebatî têda deken û bew pêyyeş erkyan leser şane û bew pêyeş detwanin rizgarger bin, wate tenya detwanin xebat bo rizgarî xoyan bken, emeş dekate hawxebatî hawastaney gişt takekan, ne kes raber û ne kes gwêrrayell, çunke lay enarkîyekan kes natwanêt sopermanasa kesî tir rizgar bkat û rizgarî hemû kesêk le xudî ew kesewe destpêdekat. lebîrman neçêt, rizgarî çînî krêkarîş wek yekêk le çîn û twêje bindestekanî komellgey çînayetî hem leser destî xoy û hem be hawxebatî çîn û twêjekanî tir meyser debêt.
be kurtî ne enarkîstekan sopermanin û ne çînî krêkarîş ew bûnewere efsaneye hêc lebardanebuwey naw têrrwanîne wirdeborijwazîyanekey marksîzm-lênînîzm, mêjûş ewey selmand û lêreda pêwîstman be miştumirr nîye. tenya ewe nebêt lêreda be pêwîstî dezanim, dûpatî ewe bkemewe, ke krêkaran û cutyaran wek çi wek takî komellge û çi wek çînî berhemhênerî komellge, wek her takêkî tir û wek çînîş twanay bîrkirdnewe û huşyarbûnewe û hellwêstwergirtinyan heye û hîç pêwîstyan be wirdeborcwazî nîye, taku be nêwî ewanewe part saz bkat û be nêwî ewane dîktatoryetî xoy bsepênêt û her be nêwî ewan xoşyanewe, serkutî narrezayetîyekanyan bkat û pêyan bllêt, êwe berjewendî xotan nazanin û min pêşrrewtanim û raberîtan dekem!
ewey prosêsî xorrizgarkirdin çon rudedat, eweyan papendî xebatî berdewam û rastewxoy çewsawane, ke her yeke le şwênî xoyewe û be hawpiştî yektrî û bûnepêdawîstî ew gorrane (ruxanî sermayedarî û binyatnanî komellgey soşyalîstî) lelay zorîney komellge dêtedî, ke bedaxewe hêşta nebuwe û tenya xewnî kemayetîyekî şorrisgêrre!
bekurtî min away têdegem, ke her le gerrekekey êweda hêşta gorran û komellgey soşyalîstî nebuwete daxwazî hemuwan, her kat buwe daxwazî hemuwan, ewa çon henûke xellk zor asayî deçne pay cengekan û xoyan bo hîç be kuşt deden (çunke hêşta birrwayekyan pêyan mawe), ewa sbeynêş herwa bo amance soşyalîstîyekan decengin. emeş dîsanewe papendî xebatî heryekemane le şwênî jyan û karî xoyewe, to le rîzî xanenşînanî gerek û mnalleket le rîzî xwêndkaran û hawsereket le rîzî jnanî mamosta ya krêkar û bêkar û bew core hemûman le bereyekî cemawerî le derewey kontrollî part û desellat û destebjêrî desellatixwazewe. aya eme nalocîkîye? ey locîkî kameye, eweye ke lecêy bellênî kulîçexwardin le asman, êmeş bên û bellênî kulîçexwadinyan le sayey serwerî partekanda pêbdeyn?
“anarkîstekanî serdem djî medenîyet dedwên û refzî hemû şêwe dawakarîyekî xoşguzeranî bo çînî krêkar deken , gwaya serkewtnî ( şorrşî komonîstî ) û xebatî çînayetî krêkaran le sayey medenîyet û xoşguzeranîda hîç deretanêkî leberdemda nîye . derbarey şêwazî berpakirdnî ( şorrşî komonîstî ) û ( komoney cîhanî ) yekeyan , anarkîstekan yek şêwazî yekgirtû pêşnyaz naken , lelayek ristey şorrişgêrrane bo şorrşî tundutîj û sewdakarî nekirdin û xobedestewenedan helldebjêrn û , lelayekî dîkewe qse le şêwazî mangirtnî giştî û ragirtnî gişt amrazekanî berhemhênan deken , gwaya wek şêwazî here karîger ke sermayedarî kotayî pêbhênêt . „
lêreda nûser dû ştî têkellkirduwe; yekem boçûnekanî grupî komunîstî înternasîwnalîst lemerr komellgey hawçerx, duwem boçûnî take sengerî serekî xebatî enarko-sendîkalîstî. bêcge lewey ke (ew grupey ew nmûnegîrî boçûnekanî kirdûn) destebjêrêkî goşegîrn û bawerryan behîç core xebatêkî cemawerî û abûrîy nîye û le beramberîşda enarkîyekan lepall retkirdnewey partayetî û beşdarî deselat û parleman, tenya sengerêk ke drust û sruştî û ketwarî debînin, sengerî xebatî cemawerî serbexo û rastewxoy çîn û twêjekane. debû nûser xoy guman û nacorî ew dû ştey la drust bbuwaye, ke ew be xoy lew têkistaneda ke wî lêy bûnete boçûnî enarkî, tenya wşeyek le barey rewayî xebatî cemawerî rastexo û serbexo û mangirtnî giştî û xebatî abûrîy krêkaranewe berçaw nakewêt û ew be xoy le şwênî tirda berçawî kewtûn û werîgirtûn.
wek wtim şorrş pêwîstî be raberî û rageyandnî le layen destebjêrêkewe nîye, îtir ew destebjêre enarkîst bêt ya marksîst, çunke şorş bexoy drêjey jyane û yek take sat le jyanî komelayetîda bedî nakrêt, ke mlimlanê û berengarî û xebatî tîda nekrêt. komellge bûnêkî zînduwe û herdem le barî şorişdaye û ewey şorrş hendêk sat aram û leser xo û hendêk car le hellçundaye, peywendî be huşyarî û lêbrranî takekanewe heye bo gorrîn. ewey nûser wek her marksîstêk be xallî destpêk û teqînewey şorrşî dezanêt, min be xallî beserencamgeyiştnî şorşî dezanim, herwek coşixwardnî twawey madekanî naw zewî û amadebûnî le hemû satêkda, bellam satî teqînewe û derçûnî le zewîyewe wek burkan, be guncanî ew rûdawewe peyuste, awaş şorrş û raperrîn, bûnî heye û bare xoyî û derekîyekanî dyarî deken, ke key deteqêtewe. lêreda barî xoyî brîtîye le huşyarbûnewe û xorêkxistin û radey amadeyî tak bo gorrîn û barî derekîş rexsanî yekgirtnî amadeyî komellge û lawazî û qeyrantêkewtnî djekeye.
komuney cîhanî, yekşewe peydanabêt û wek pêştir wtim, lay enarkîyekan hîç kat şorrş destkirdêkî robotasay destebjêrêk nîye, ke key xwastîyan raygirdin û key xwastîyan, bîxenegerr. herwek çon şepolî layekî derya ya berî rubarêk leser hellçûnî layekey tir nawestin, bellam karayî leser yektir dadenên. awaş şorş nawestêt û natwanrêt ta hatnî muhemedî mehdî (ya gerranewey mesîh) rabgîrdrêt, bellku le kwêda gunca û buwe pêwîstî rûdedat. lem barewe nûser detwanêt serincî kpî şorrş le allmanî 1936 û hellçûnî le îspanyay 1936 bdat, herwaş hellçûnî bzavî destbeserdagirtnî karxanekan û çapxane û hutêll û çîşxanekan le erjentîn 2001 be dwawe û nebûn û gwastnewey desellatî paşayaney kastro bo (rawll)î bray bdat! herwa ke xebatkaran le erjentîn leser hellçûnî şorrş le wlatekanî drawsê û kîşwerekanî tir nawestin, herwaş enarkîyekan le kuba leser hatnî mehdî şorrş nawestin û le şwênî kar û jyanyanda dij be dîktatorî bêperdey komunîstekan xebat deken!
“anarkîstekan – wek pêştir amajeyekman bo kird – rîform le bernameyanda nîyew be tundî djî rîform hellwêstyan wergirtuwe . amancî prrolîtarya belay ewanewe çakkirdnî barî komell nîye . çareserkirdnî layene selbîyekanî medenîyetî serdem bo ewan meseleyek nîye xoyanî pêwe xerîk bken , gwaya (şorrşî komonîstî) yan , debêt hemû medenîyetî hawçerx sertapa wirduxaş bkat . ewan be pêçewaney marksîyekanewe cyawazî nêwan rîform û şorrş û , nêwan rîform û rîformîzm naken û le peywendî nêwan rîform û şorrş xoyan helle deken . rîformîzm be rîform lêkdedenewew yeklayene seyrî meseley çûnepêşewey mêjû deken . (lênîn) leserdemî xoyda heman em rwange anarkîstîyey berperçdawetewe , ewey beyankirduwe ke marksîyekan dan be rîforimda denên le pênawî çakkirdnî barî guzeranî krêkaran û zehmetkêşanda tenanet eger le jêr sayey çînî borijwazî balladestîşda bêt , bellam le heman katîşda djî rêbazî rîformîstîn , ew rêbazey ke krêkaran çewaşe dekat û le çalakî şorrişgêrrane dûryandexatewew wek koyley krêgirte deyanhêllêtewe . „
raste enarkîyekan rîform retdekenewe, bellam ew boçûney nûser basî dekat helleye û boçûnî enarkîyekan nîye û boçûnî heman grupe, ke le nûser gorrawe be enarkî. enarkîyekan pêyanwaye be helbjardnî flane kes ya flane part le brî ewey tir, labirdnî flane berrêweber û dananî ewîtir tenanet eger ew flane kes û part û berrêwebere le hejartrîn û çewsawetrîn çîn û twêjî komellgeş bêt, hîç le krokî pirseke nagorrt. enarkîyekan bîr le gorrînî peywendîyekan û pêkhatekan û berteskirdnewey her rojey deselatî damudezge serû xellkîyekan û komellatîkirdnewey berêwebirdin dekenewe, emaneş tenya le rêy xebatî cemawerîyewe meyser debin û le derewey xoamadeyî û xoxebatî û xokarayî takekan bûnyan nabêt û her hewllêk bo gorran û şorrş le derewey xebatî rojane û xocêy cemawerîyewe deçête xaney xewbînîn be gerranewey (mesîh)ewe!
eger mebest le rîform krêy zyatir û mawey karî kemtir û xanenşînî zyatir û dabînkirdnî bîmey dermanî û serpenay gunca û çakirdnî rêgewban û kemkirdnewey desellatî dewllet û pêhate quçkeyyekan û dagîrkirdnî karxanekan bêt, ewa enarkîyekan nek djî nîn, bellku le rîzî here pêşewey rrastgoyanêkin letek ew xebateda, bellam eger rîform çûne parleman û hellbijradnî serokî part û gorrînî berêweber û çawerrwanî başbûnî barî jyan û guzaran û awedanî wlat le sayey desellatî parte nasîwnalîstekan ya komunîstekanda bêt, ewa ew rêforme be djî şorş û soşyalîzm dezanîn û le beramberda be drêjgerewey temenî çewsanewey dezanînin.
wajey şaristanî (medenîyet) hawçerx wek şaristanî kon hellgrî herdû dîwekeyetî û be dîwêkda lejêr karayî xebat û huşyarbûnewey naw ew xebateda mrovayetî gelêk serkewtnî bedestihnawe û berew aşnabûnewe be bûne mroyyekey xoy kemêk nzîkbuwetewe, hawkatîş bew radey ke serweran twanîwyane xoşbawerrî lay çewsawan drustibken û naçar be koylemaneweman bken, şaristanî hawçerx drrindeyî û kuştubrî yektir û namobûnî mrov be xoy be ho û le jêr karayî pêşkewtnî teknolocya û cencallî zanyarîyekanda be lutkey geyanduwe.
pêwîste eweş bllêm le lêkdanewey wajekanî (rîform û rîformîzm)da tenya be helle nêwî êmey nexistuwete lîstewe, bellku xedrêkî zorîşî le grupî nawbraw (ke lay ew gorrawn be enarkî) kirduwe, çunke têgeyiştin le rîform û rîformîzm hênde alloz û sext nîye, ke mrovêkî asayî le watakey negat û le astîda doşdabmênît. rîform wek waje be watay gorrînî şêwe, bar (form) û be watay ramyarî wate gٶrankarîy le sîstemî abûrî û ramyarîy û komellayetî û dadwerî û tenanet bwarekanî trîş, hellbete lebîrman neçêt, “çaksazî” wek waje ya le kurdîda ştêkî tir nebuwe ya bemebistewe ew wajeye danrawe, eger letek waje înglîzîyekeda berawirdî bkeyn, ewa be watay (başe) nayêt. çunke kemkirdnewey muçey xanenşînan, bo dewllet û sermayedaran çake û bo pîrekan xrape, zyadkirdnî pşûy salane bo krêkaran û fermanberan, başe û bo dewllet û xawenkaran xrape. wazhênan le wzey etomî û xellûz û çeksazî û cengekan bo xellkî û jînge û ajellan başe û be zyanî dewllet û kompanîyekan tewaw debêt. eger cemawerî çîne bnedestekan bo baştirkirdnî jyanyan xebat bken, ewa rîform be barî çakeda debêt û lelayen çewsawanewe be xebat beser desellatdaranda desepênrêt, eger çîne jêrdestekan yekgirtû û amadey xebat nebin, ewa destekewtekanyan lêdesêndrênewe û jyanyan xraptir debêt û rîform be barî xrapîda lelayen deselatdaranewe be frîwdan beser çîne bindestekanda desepênrêt. wate rîform le qazancî çewsawan le sozdarî û bezeyî desellatdaran û sermayedaranewe rûnadat û hemû baştirbûnêk le jyanî bêdesellatan û berhemhêneranda pabendî xebatî cemawerîy rêkixrawî xoyane û bes, xebatêkî awaş hîç pêwîstî be myancîgerî û şwaneyî destebjêrî roşinbîr û ramyar nîye!
herweha rîform bew corey ke ramyarekan (çi rast û çi çep) be berhemî beşdarî xoyan le parleman û dengdan û hellbijradin û soz û bezeyî xoyan û serweran û xawenkaranî dezanin, ewa zyadkirdnî krê û muçe û kemkirdnewey mawey kar û krêy xanû û nirxî şmek û dabînkirdnî bîme komellayetî û dermanîyekan naçne xaney rîformewe, bellku destkewtî xebatî cemawerî û komellayetî çîn û twêje bindestekanin. bellgeş bo eme rewtî sendnewe û kemkirdnewey ew destkewtaneye lelayen nîolîbrallekanewe, ke dû deheye le sertaserî dunyada berrêkewtuwe û le beramberîşîda rojane debînin şeqamî şarekanî dunya bûnete gorepanî narrezayetî beramber çawçnokî bazarazadekey nîolîbralîzm!
bellê enarkîyekan ew rîforme, ke partekan mebestyane, retdekenewe û be djî şorrşî dezanin, bellam ewe roşn bêt rîforimkik ke lênîn mebestîyetî, beşdarî parleman û çekuşkarî desellat û bzawindnî sozî serwerane û rîformêk ke ew grupî komunîstî înternasîwnall mebestîyetî, xebatî cemawerîyye û enarkîyekan djî boçûne rîformîstîyekanî lênîn û djî goşegîrîy û destebjêrîy û nacemawerîbûnî ew grupen, baştrîn bellgeş bzûtnewey dagîrkirdnî karxanekane le erjentîn û xroşanekanî yonan djî lêsendnewey destkewtekane. be rastî dananî enarkîstekan lenîwan dû cemserî lênîn û grup, karêkî narrewaye û wêne û kurte fîlmî hewallekanî her roje û şekanewey alla reş û reş/ sûrekan le rîzî narrezayetîyekanda baştrîn wellam bew narrewayîkirdnen.
perawêz:
[8] althirrye / albihp ‘ni mictim’ almistiqbil / kilme tişkil kilme xصam “aldule” , danîyl grîn, tircme: curc s’d, hdape CiNT- AIT , ص21
lêreda nûser bêwîjdanîyekî gewre beramber enarkîyekan dekat û carêkî tir têkistekanî rêkixrawêkî daxrawî marksîstî hawsengerî xoy dekate hî enarkîyekan! beşbehallî xom eger nek hemû enarkîyekan, tenanet yek enarkî le serapay mêjûy hizrîy enarkîda hebû ke be raşkawî û narraşkawî witbêtî, nûsîbêtî, bîrîşî lêkirdbêtewe û nyazîşî hebûbêt ke amancî têkneşkandnî berhemhênanî sermayedarî bêt, ewa lem satewe min nefret le enarkîzm dekem, hewek çon le bolşevîzmî dekem, ke serwerî çînayetîyan parast! dîsanewe dawa le nûser dekem, le kwêda detwanêt taqe yek riste le serapay edebyatî enarkîda peyda bkat, ke pallpiştî ew boçûney bkat?
bellam be raşkawî delêyn, dewllet deskelay her çîn û partêk bêt, watay bûnî pêdawîstî serkut û ragirtnî serwerî degeyênêt. lay enarkîyekan serkutger, serkutgere çi krêkar bêt ya borijwa! çi nasîwnalîst bêt ya komunîst! eger kotayî ew şorrşey ke marksîstekan pagendey bo deken, be soşyalîzm dêt, îtir deyanewêt dewllet beser kêda bken û kê lejêr serenêzey dîktatorîyekeyanda ragrin; krêkaran ya borcwakan? [8] eger bo jêrdesteragirtnî borcwakane, ewa xoyan bedro dexenewe û le soşyalîzimda borcwa wek kesêkî mşexor û daray xawendarêtî kêllge û kargekan ya sîstemêk debêt le arada nemabêt. eger dellên demênêt, ewa qsekirdin le soşyalîzm le weha komellgeyekda, deçête xaney efsanebafîyewe. eger em dû egerş nebin, ewa egerî sêyem qutdebêtewe, ewîş serwerî û dîktatorî komunîstekane beser komellge begiştî û çîne berhemhênerekan (krêkaran û cutyaran) betaybetî, ke jyan û berdewamî leser şanyan dewestêt, ewey ke bekirdewe le mawey 70 sallî deselatî takpartî û dîktatorîyaney bolşevîkekanda, leser mjînî şîley jyan û wirduxaşkirdnî êskepeykerî krêkaran û cutyaran, qelay abûrîy nasîwnalîstîy û telarî xewne nezoke wirdeborcwazîyekanyan hellçnî. xo eger emeşyan nebêt, ewa dwa eger têkellkirdnî abûrî bernamerrîjî nawendîy letek be fredengî ramyarîy (pluralîzmî ramyarîy) û sîstemî parlemanî demênêtewe.
min le derkî wa le soşyalîzm tûşî şok nabim, çunke zorêk le çepekanî kurdistan ke degeyiştne wllatî suyd, palyan lêdedayewe û deyanut xo eme lew soşyalîzme zyatir û baştre, ke ême deyixwazîn!
“anarkîstekan be raşkawî raydegeyenin ke amancyan : ne têkişkandnî berhemhênanî sermayedarî , ne binyatnanî dewlletî hizb , ne hkumetî krêkarî , ne hkumetî şûrayî û ne pyadekirdnî desellatî syasî prrolîtaryaye . ewan le yek qseda ewe derdexen ke amancyan : ne gorrînî dewlletî dîktatorîye be dewlletî dîmukrasî û ne gorrînî dewlletî borijwazîye be dewlletî prrolîtarî , bellku amancyan lenawbirdnî dewllete be hemû çeşnekanîyewe , be dewlletî prrolîtaryaşewe , çunke prrolîtarya pêwîstî be serwerêtî le komellda nîye .“
lêreda nûser bêwîjdanîyekî gewre beramber enarkîyekan dekat û carêkî tir têkistekanî rêkixrawêkî daxrawî marksîstî hawsengerî xoy dekate hî enarkîyekan! beşbehallî xom eger nek hemû enarkîyekan, tenanet yek enarkî le serapay mêjûy hizrîy enarkîda hebû ke be raşkawî û narraşkawî witbêtî, nûsîbêtî, bîrîşî lêkirdbêtewe û nyazîşî hebûbêt ke amancî têkneşkandnî berhemhênanî sermayedarî bêt, ewa lem satewe min nefret le enarkîzm dekem, hewek çon le bolşevîzmî dekem, ke serwerî çînayetîyan parast! dîsanewe dawa le nûser dekem, le kwêda detwanêt taqe yek riste le serapay edebyatî enarkîda peyda bkat, ke pallpiştî ew boçûney bkat?
bellam be raşkawî delêyn, dewllet deskelay her çîn û partêk bêt, watay bûnî pêdawîstî serkut û ragirtnî serwerî degeyênêt. lay enarkîyekan serkutger, serkutgere çi krêkar bêt ya borijwa! çi nasîwnalîst bêt ya komunîst! eger kotayî ew şorrşey ke marksîstekan pagendey bo deken, be soşyalîzm dêt, îtir deyanewêt dewllet beser kêda bken û kê lejêr serenêzey dîktatorîyekeyanda ragrin; krêkaran ya borcwakan? [8] eger bo jêrdesteragirtnî borcwakane, ewa xoyan bedro dexenewe û le soşyalîzimda borcwa wek kesêkî mşexor û daray xawendarêtî kêllge û kargekan ya sîstemêk debêt le arada nemabêt. eger dellên demênêt, ewa qsekirdin le soşyalîzm le weha komellgeyekda, deçête xaney efsanebafîyewe. eger em dû egerş nebin, ewa egerî sêyem qutdebêtewe, ewîş serwerî û dîktatorî komunîstekane beser komellge begiştî û çîne berhemhênerekan (krêkaran û cutyaran) betaybetî, ke jyan û berdewamî leser şanyan dewestêt, ewey ke bekirdewe le mawey 70 sallî deselatî takpartî û dîktatorîyaney bolşevîkekanda, leser mjînî şîley jyan û wirduxaşkirdnî êskepeykerî krêkaran û cutyaran, qelay abûrîy nasîwnalîstîy û telarî xewne nezoke wirdeborcwazîyekanyan hellçnî. xo eger emeşyan nebêt, ewa dwa eger têkellkirdnî abûrî bernamerrîjî nawendîy letek be fredengî ramyarîy (pluralîzmî ramyarîy) û sîstemî parlemanî demênêtewe.
min le derkî wa le soşyalîzm tûşî şok nabim, çunke zorêk le çepekanî kurdistan ke degeyiştne wllatî suyd, palyan lêdedayewe û deyanut xo eme lew soşyalîzme zyatir û baştre, ke ême deyixwazîn!
“ anarkîstekan lem barî serincewe hellwêstyan le şorrşî oktoberu desellatî sovyetî û dîktatorî prrolîtaryaw belşefîzm wergirt . ewan wek lênîn dellêt : le encamî rqî meşrû’ û kardaneweyan beramber rîformîzm û oportonîzmî înternasyonallî duwem berew hellwêstî anarkîstî le dewllet çûn û neyantwanî zerûretî dîktatorîyet bo gwastnewe le qonaxî sermayedarîyewe bo komonîzm qbûll bken . „
eger lênîn bo prrupagendey korre partîyekanî naçar bû, şêwandin le mêjûda bkat, ewa debû nûser ke rojgarî paş têkişkanî btekanî lênîn û stalîn lelayen xelkî hejar û rojgarî bêsnûrî dunyay înternêt û zanyarîyekan, ew derfeteyan bo rexsanduwe, be dway serçaweda bgerêt, peley nekirdaye û xoy mandû bkirdaye û serincî deqî miştumrrî enarkîyekan û marksîstekanî naw înternasîwnalî yekem û bellgenamekanî yekemîn înternasîwnalî enarkî bdaye, ke beramber be karl markis û paşrewanî delên, bedillnayyewe dewlletî sûrî êwe, serkutgerî degeyênête ew şwêney ke borcwakan neyantwanîwe û neyanwêrawe destî bo bern! katêk ewan ew boçunaneyan derbrî ne parte soşyal- dêmokratekan hebûn û ne înternasîwnallî soşyal-dêmokratekan (duwem) serî heldabû û ne parte soşyal-dêmokratekan behoy cengî cîhanî yekemewe bangewazî piştgîrî şerr û parîzgarî nîştmanî û beşdarî dewlletyan dabû!
“bekurtî djayetîkirdnî dewllet û tewawî damezrawe medenî û serbazîyekanî dewlletî borijwazî , dyare bebê amadekirdnî amrazekanî û bebê xebatî syasîy şorrişgêrraney piştbestû be helumercekanî , gişt anarkîste kon û nwêyekan le yek xallda yekangîr dekat .„ ….. “anarkîstekan byanûy refzî serwerêtî prrolîtarya le komellda dekene bnemay çonayetî têrrwanînyan bo şorrşî em çîne , beqse daway şorrşêkî cîhanî deken û be kirdewe tewawî barudoxî şorrişgêrraney babetî û xoyî bo berpakirdnî em şorrşew hellgêrranewey cîhanî sermayedarî feramoş deken .“
dîsanewe nûser le kunukeleberî têkistekanî grupî komunîstî înternasîwnalîstda bo bîr û boçûnî enarkî degerrêt. eme le rawemasî naw byaban deçêt!
bellê enarkîyekan le têrrwanînyanewe bo şorş, wek serencamêkî locîkî be weha wênakirdnêk bo bnemakanî komellgey dahatû degen, helbete emeş tewaw bepêçewaney têgeyiştnî nûserewe. herwaş marksîstekan le têrrwanînî wirdeborcwazîyanewe bo xebat û şorrş û soşyalîzm, bew serencame degen, ke le brî dîktatorî parte borcwazîyekan, dîktatorî parte komunîstekan (marksîstekan), le brî dewlletî borcwazî, dewlletî soşyalîstî, krêkarî, sovyetî (marksîstî) û le brî zîndan û polîs û leşkir û sîxurî û serok û xanzadekanî borcwazî, zîndan û polîs û leşkir û sîxurî û serok û xanzadekanî soşyalîstî, krêkarî, sovyetî (marksîstî) damezrênnewe, çunke ewan wek wirdebocwazîyekî xo be fêrkar û firyadrreszanî çewsawan, dexwazn le serewera dunya bgorrn û natwanin le derewey dunyay çînayetî wênayekî tir bo komellgey dahatû bken, herwek çon ayînekan natwanin wênayekî cyawaz le wêney ew cêyaney tyayanda seryaheldawe, wênayek bo beheştî asmanekan bken, awaş marksîst lênînîstekan natwanin le derewey dunyay serwerî wênay komellgeyekî bêserwer bken! henûke dekrêt bzanîn kê aydyalîst û kê wirdebocwaye?
“sitratîjî bzûtnewey komonîstî lelay anarkîstekanî emrro brîtî nîye le rizgarkirdnî çînî krêkar bew manayey ke xawenî desellatî çînayetî xoy bêt , bellku rizgarî êcgarekî weha dexenerrû ke bnemay çînayetî çînî krêkar têkbişkênrêt û le mahîyetî çînayetî rizgarî bêt ta mahîyetî mrovaney bo bgerrêtewe . bellam aya çon em prroseye lecîhanî emrroda rû dedat û mercekanî dabîndekrêt ? ewa hîç wellamdaneweyekî lojîkîyan le beramberîda nîye”
dîsanewe naçarm blêm, tenya leber ewey ke nûser aydyakanî grupî komunîstî înternasîwnalîst beser enarkîyekanewe kirduwe be mall, naçarm wellamî hendêk riste bdemewe, ke le rastîda be drustî nazanim, katî xom be xwêndneweyanewe be fêro bdem (mebest lew ristaneye ke nûser, be boçûnî enarkîstyan denasênêt). enarkîyekan takî naw komelln û bewpêyeş xebatî têda deken û bew pêyyeş erkyan leser şane û bew pêyeş detwanin rizgarger bin, wate tenya detwanin xebat bo rizgarî xoyan bken, emeş dekate hawxebatî hawastaney gişt takekan, ne kes raber û ne kes gwêrrayell, çunke lay enarkîyekan kes natwanêt sopermanasa kesî tir rizgar bkat û rizgarî hemû kesêk le xudî ew kesewe destpêdekat. lebîrman neçêt, rizgarî çînî krêkarîş wek yekêk le çîn û twêje bindestekanî komellgey çînayetî hem leser destî xoy û hem be hawxebatî çîn û twêjekanî tir meyser debêt.
be kurtî ne enarkîstekan sopermanin û ne çînî krêkarîş ew bûnewere efsaneye hêc lebardanebuwey naw têrrwanîne wirdeborijwazîyanekey marksîzm-lênînîzm, mêjûş ewey selmand û lêreda pêwîstman be miştumirr nîye. tenya ewe nebêt lêreda be pêwîstî dezanim, dûpatî ewe bkemewe, ke krêkaran û cutyaran wek çi wek takî komellge û çi wek çînî berhemhênerî komellge, wek her takêkî tir û wek çînîş twanay bîrkirdnewe û huşyarbûnewe û hellwêstwergirtinyan heye û hîç pêwîstyan be wirdeborcwazî nîye, taku be nêwî ewanewe part saz bkat û be nêwî ewane dîktatoryetî xoy bsepênêt û her be nêwî ewan xoşyanewe, serkutî narrezayetîyekanyan bkat û pêyan bllêt, êwe berjewendî xotan nazanin û min pêşrrewtanim û raberîtan dekem!
ewey prosêsî xorrizgarkirdin çon rudedat, eweyan papendî xebatî berdewam û rastewxoy çewsawane, ke her yeke le şwênî xoyewe û be hawpiştî yektrî û bûnepêdawîstî ew gorrane (ruxanî sermayedarî û binyatnanî komellgey soşyalîstî) lelay zorîney komellge dêtedî, ke bedaxewe hêşta nebuwe û tenya xewnî kemayetîyekî şorrisgêrre!
bekurtî min away têdegem, ke her le gerrekekey êweda hêşta gorran û komellgey soşyalîstî nebuwete daxwazî hemuwan, her kat buwe daxwazî hemuwan, ewa çon henûke xellk zor asayî deçne pay cengekan û xoyan bo hîç be kuşt deden (çunke hêşta birrwayekyan pêyan mawe), ewa sbeynêş herwa bo amance soşyalîstîyekan decengin. emeş dîsanewe papendî xebatî heryekemane le şwênî jyan û karî xoyewe, to le rîzî xanenşînanî gerek û mnalleket le rîzî xwêndkaran û hawsereket le rîzî jnanî mamosta ya krêkar û bêkar û bew core hemûman le bereyekî cemawerî le derewey kontrollî part û desellat û destebjêrî desellatixwazewe. aya eme nalocîkîye? ey locîkî kameye, eweye ke lecêy bellênî kulîçexwardin le asman, êmeş bên û bellênî kulîçexwadinyan le sayey serwerî partekanda pêbdeyn?
“anarkîstekanî serdem djî medenîyet dedwên û refzî hemû şêwe dawakarîyekî xoşguzeranî bo çînî krêkar deken , gwaya serkewtnî ( şorrşî komonîstî ) û xebatî çînayetî krêkaran le sayey medenîyet û xoşguzeranîda hîç deretanêkî leberdemda nîye . derbarey şêwazî berpakirdnî ( şorrşî komonîstî ) û ( komoney cîhanî ) yekeyan , anarkîstekan yek şêwazî yekgirtû pêşnyaz naken , lelayek ristey şorrişgêrrane bo şorrşî tundutîj û sewdakarî nekirdin û xobedestewenedan helldebjêrn û , lelayekî dîkewe qse le şêwazî mangirtnî giştî û ragirtnî gişt amrazekanî berhemhênan deken , gwaya wek şêwazî here karîger ke sermayedarî kotayî pêbhênêt . „
lêreda nûser dû ştî têkellkirduwe; yekem boçûnekanî grupî komunîstî înternasîwnalîst lemerr komellgey hawçerx, duwem boçûnî take sengerî serekî xebatî enarko-sendîkalîstî. bêcge lewey ke (ew grupey ew nmûnegîrî boçûnekanî kirdûn) destebjêrêkî goşegîrn û bawerryan behîç core xebatêkî cemawerî û abûrîy nîye û le beramberîşda enarkîyekan lepall retkirdnewey partayetî û beşdarî deselat û parleman, tenya sengerêk ke drust û sruştî û ketwarî debînin, sengerî xebatî cemawerî serbexo û rastewxoy çîn û twêjekane. debû nûser xoy guman û nacorî ew dû ştey la drust bbuwaye, ke ew be xoy lew têkistaneda ke wî lêy bûnete boçûnî enarkî, tenya wşeyek le barey rewayî xebatî cemawerî rastexo û serbexo û mangirtnî giştî û xebatî abûrîy krêkaranewe berçaw nakewêt û ew be xoy le şwênî tirda berçawî kewtûn û werîgirtûn.
wek wtim şorrş pêwîstî be raberî û rageyandnî le layen destebjêrêkewe nîye, îtir ew destebjêre enarkîst bêt ya marksîst, çunke şorş bexoy drêjey jyane û yek take sat le jyanî komelayetîda bedî nakrêt, ke mlimlanê û berengarî û xebatî tîda nekrêt. komellge bûnêkî zînduwe û herdem le barî şorişdaye û ewey şorrş hendêk sat aram û leser xo û hendêk car le hellçundaye, peywendî be huşyarî û lêbrranî takekanewe heye bo gorrîn. ewey nûser wek her marksîstêk be xallî destpêk û teqînewey şorrşî dezanêt, min be xallî beserencamgeyiştnî şorşî dezanim, herwek coşixwardnî twawey madekanî naw zewî û amadebûnî le hemû satêkda, bellam satî teqînewe û derçûnî le zewîyewe wek burkan, be guncanî ew rûdawewe peyuste, awaş şorrş û raperrîn, bûnî heye û bare xoyî û derekîyekanî dyarî deken, ke key deteqêtewe. lêreda barî xoyî brîtîye le huşyarbûnewe û xorêkxistin û radey amadeyî tak bo gorrîn û barî derekîş rexsanî yekgirtnî amadeyî komellge û lawazî û qeyrantêkewtnî djekeye.
komuney cîhanî, yekşewe peydanabêt û wek pêştir wtim, lay enarkîyekan hîç kat şorrş destkirdêkî robotasay destebjêrêk nîye, ke key xwastîyan raygirdin û key xwastîyan, bîxenegerr. herwek çon şepolî layekî derya ya berî rubarêk leser hellçûnî layekey tir nawestin, bellam karayî leser yektir dadenên. awaş şorş nawestêt û natwanrêt ta hatnî muhemedî mehdî (ya gerranewey mesîh) rabgîrdrêt, bellku le kwêda gunca û buwe pêwîstî rûdedat. lem barewe nûser detwanêt serincî kpî şorrş le allmanî 1936 û hellçûnî le îspanyay 1936 bdat, herwaş hellçûnî bzavî destbeserdagirtnî karxanekan û çapxane û hutêll û çîşxanekan le erjentîn 2001 be dwawe û nebûn û gwastnewey desellatî paşayaney kastro bo (rawll)î bray bdat! herwa ke xebatkaran le erjentîn leser hellçûnî şorrş le wlatekanî drawsê û kîşwerekanî tir nawestin, herwaş enarkîyekan le kuba leser hatnî mehdî şorrş nawestin û le şwênî kar û jyanyanda dij be dîktatorî bêperdey komunîstekan xebat deken!
“anarkîstekan – wek pêştir amajeyekman bo kird – rîform le bernameyanda nîyew be tundî djî rîform hellwêstyan wergirtuwe . amancî prrolîtarya belay ewanewe çakkirdnî barî komell nîye . çareserkirdnî layene selbîyekanî medenîyetî serdem bo ewan meseleyek nîye xoyanî pêwe xerîk bken , gwaya (şorrşî komonîstî) yan , debêt hemû medenîyetî hawçerx sertapa wirduxaş bkat . ewan be pêçewaney marksîyekanewe cyawazî nêwan rîform û şorrş û , nêwan rîform û rîformîzm naken û le peywendî nêwan rîform û şorrş xoyan helle deken . rîformîzm be rîform lêkdedenewew yeklayene seyrî meseley çûnepêşewey mêjû deken . (lênîn) leserdemî xoyda heman em rwange anarkîstîyey berperçdawetewe , ewey beyankirduwe ke marksîyekan dan be rîforimda denên le pênawî çakkirdnî barî guzeranî krêkaran û zehmetkêşanda tenanet eger le jêr sayey çînî borijwazî balladestîşda bêt , bellam le heman katîşda djî rêbazî rîformîstîn , ew rêbazey ke krêkaran çewaşe dekat û le çalakî şorrişgêrrane dûryandexatewew wek koyley krêgirte deyanhêllêtewe . „
raste enarkîyekan rîform retdekenewe, bellam ew boçûney nûser basî dekat helleye û boçûnî enarkîyekan nîye û boçûnî heman grupe, ke le nûser gorrawe be enarkî. enarkîyekan pêyanwaye be helbjardnî flane kes ya flane part le brî ewey tir, labirdnî flane berrêweber û dananî ewîtir tenanet eger ew flane kes û part û berrêwebere le hejartrîn û çewsawetrîn çîn û twêjî komellgeş bêt, hîç le krokî pirseke nagorrt. enarkîyekan bîr le gorrînî peywendîyekan û pêkhatekan û berteskirdnewey her rojey deselatî damudezge serû xellkîyekan û komellatîkirdnewey berêwebirdin dekenewe, emaneş tenya le rêy xebatî cemawerîyewe meyser debin û le derewey xoamadeyî û xoxebatî û xokarayî takekan bûnyan nabêt û her hewllêk bo gorran û şorrş le derewey xebatî rojane û xocêy cemawerîyewe deçête xaney xewbînîn be gerranewey (mesîh)ewe!
eger mebest le rîform krêy zyatir û mawey karî kemtir û xanenşînî zyatir û dabînkirdnî bîmey dermanî û serpenay gunca û çakirdnî rêgewban û kemkirdnewey desellatî dewllet û pêhate quçkeyyekan û dagîrkirdnî karxanekan bêt, ewa enarkîyekan nek djî nîn, bellku le rîzî here pêşewey rrastgoyanêkin letek ew xebateda, bellam eger rîform çûne parleman û hellbijradnî serokî part û gorrînî berêweber û çawerrwanî başbûnî barî jyan û guzaran û awedanî wlat le sayey desellatî parte nasîwnalîstekan ya komunîstekanda bêt, ewa ew rêforme be djî şorş û soşyalîzm dezanîn û le beramberda be drêjgerewey temenî çewsanewey dezanînin.
wajey şaristanî (medenîyet) hawçerx wek şaristanî kon hellgrî herdû dîwekeyetî û be dîwêkda lejêr karayî xebat û huşyarbûnewey naw ew xebateda mrovayetî gelêk serkewtnî bedestihnawe û berew aşnabûnewe be bûne mroyyekey xoy kemêk nzîkbuwetewe, hawkatîş bew radey ke serweran twanîwyane xoşbawerrî lay çewsawan drustibken û naçar be koylemaneweman bken, şaristanî hawçerx drrindeyî û kuştubrî yektir û namobûnî mrov be xoy be ho û le jêr karayî pêşkewtnî teknolocya û cencallî zanyarîyekanda be lutkey geyanduwe.
pêwîste eweş bllêm le lêkdanewey wajekanî (rîform û rîformîzm)da tenya be helle nêwî êmey nexistuwete lîstewe, bellku xedrêkî zorîşî le grupî nawbraw (ke lay ew gorrawn be enarkî) kirduwe, çunke têgeyiştin le rîform û rîformîzm hênde alloz û sext nîye, ke mrovêkî asayî le watakey negat û le astîda doşdabmênît. rîform wek waje be watay gorrînî şêwe, bar (form) û be watay ramyarî wate gٶrankarîy le sîstemî abûrî û ramyarîy û komellayetî û dadwerî û tenanet bwarekanî trîş, hellbete lebîrman neçêt, “çaksazî” wek waje ya le kurdîda ştêkî tir nebuwe ya bemebistewe ew wajeye danrawe, eger letek waje înglîzîyekeda berawirdî bkeyn, ewa be watay (başe) nayêt. çunke kemkirdnewey muçey xanenşînan, bo dewllet û sermayedaran çake û bo pîrekan xrape, zyadkirdnî pşûy salane bo krêkaran û fermanberan, başe û bo dewllet û xawenkaran xrape. wazhênan le wzey etomî û xellûz û çeksazî û cengekan bo xellkî û jînge û ajellan başe û be zyanî dewllet û kompanîyekan tewaw debêt. eger cemawerî çîne bnedestekan bo baştirkirdnî jyanyan xebat bken, ewa rîform be barî çakeda debêt û lelayen çewsawanewe be xebat beser desellatdaranda desepênrêt, eger çîne jêrdestekan yekgirtû û amadey xebat nebin, ewa destekewtekanyan lêdesêndrênewe û jyanyan xraptir debêt û rîform be barî xrapîda lelayen deselatdaranewe be frîwdan beser çîne bindestekanda desepênrêt. wate rîform le qazancî çewsawan le sozdarî û bezeyî desellatdaran û sermayedaranewe rûnadat û hemû baştirbûnêk le jyanî bêdesellatan û berhemhêneranda pabendî xebatî cemawerîy rêkixrawî xoyane û bes, xebatêkî awaş hîç pêwîstî be myancîgerî û şwaneyî destebjêrî roşinbîr û ramyar nîye!
herweha rîform bew corey ke ramyarekan (çi rast û çi çep) be berhemî beşdarî xoyan le parleman û dengdan û hellbijradin û soz û bezeyî xoyan û serweran û xawenkaranî dezanin, ewa zyadkirdnî krê û muçe û kemkirdnewey mawey kar û krêy xanû û nirxî şmek û dabînkirdnî bîme komellayetî û dermanîyekan naçne xaney rîformewe, bellku destkewtî xebatî cemawerî û komellayetî çîn û twêje bindestekanin. bellgeş bo eme rewtî sendnewe û kemkirdnewey ew destkewtaneye lelayen nîolîbrallekanewe, ke dû deheye le sertaserî dunyada berrêkewtuwe û le beramberîşîda rojane debînin şeqamî şarekanî dunya bûnete gorepanî narrezayetî beramber çawçnokî bazarazadekey nîolîbralîzm!
bellê enarkîyekan ew rîforme, ke partekan mebestyane, retdekenewe û be djî şorrşî dezanin, bellam ewe roşn bêt rîforimkik ke lênîn mebestîyetî, beşdarî parleman û çekuşkarî desellat û bzawindnî sozî serwerane û rîformêk ke ew grupî komunîstî înternasîwnall mebestîyetî, xebatî cemawerîyye û enarkîyekan djî boçûne rîformîstîyekanî lênîn û djî goşegîrîy û destebjêrîy û nacemawerîbûnî ew grupen, baştrîn bellgeş bzûtnewey dagîrkirdnî karxanekane le erjentîn û xroşanekanî yonan djî lêsendnewey destkewtekane. be rastî dananî enarkîstekan lenîwan dû cemserî lênîn û grup, karêkî narrewaye û wêne û kurte fîlmî hewallekanî her roje û şekanewey alla reş û reş/ sûrekan le rîzî narrezayetîyekanda baştrîn wellam bew narrewayîkirdnen.
perawêz:
[8] althirrye / albihp ‘ni mictim’ almistiqbil / kilme tişkil kilme xصam “aldule” , danîyl grîn, tircme: curc s’d, hdape CiNT- AIT , ص21
Be the first to comment.